Van alles wat in Utrecht

Thema 2014 – Utrecht – thema 2014

De provincie Utrecht ligt midden in het land en is omringd door de provincies Zuid-holland, Noord-holland, Flevoland (via het Eemmeer) en Gelderland.
Het westen maakt deel uit van het Groene Hart, een oer-hollands landschap van weiden en water (plassen, rivieren, sloten). Een gebied wat zich leent voor landbouw en dan met name veeteelt. In het noordwesten vind je de grote verveningsplassen van Loosdrecht en Vinkeveen, voor vissers een interessant gebied. Verder vinden we nog het Eemland in het noorden, dat bestaat uit het stroomgebied van de 18 km lange rivier de Eem, de Heuvelrug die van het noordwesten tot het zuidoosten de provincie “doorsnijdt” en al sinds prehistorische tijden is bewoond, en het Kromme Rijngebied tussen de Heuvelrug en de rivier de Lek.

De provincie kent geen noemenswaardige akkerbouw, maar op beperkte schaal wordt snijmais geteeld. Fruit wordt er wel veel geteeld, met name in het Kromme Rijngebied (langs Rijn en Lek), dit gebied grenst (aan de overkant van de rivier) aan de Gelderse Betuwe.
Verspreid over de provincie vindt veeteelt plaats, er zijn ca. 1300 bedrijven met melkkoeien. Ook levert de provincie vleeskalveren, die veel op de melkveebedrijven worden gehouden. Verder zijn er ook een aantal geitenhouderijen.
In het oosten van Utrecht is er een lichte concentratie van pluimveeteelt; en er is wat varkenshouderij, voornamelijk in het westen, zuiden en oosten.
In het verleden bracht de Spakenburgse vissersvloot het zilver uit de zee aan land, maar dit dorp in het noorden van de provincie heeft sinds de aanleg van de Flevopolders zijn rol als vissersplaats langzaamaan geheel verloren, de laatste beroepsvisser stopte in 2008. Toch leeft het dorp nog steeds grotendeels van de vishandel, en daarnaast nemen ook brood en koek een voor de economie belangrijke plaats in.
Leuk weetje is dat zo’n 30 botters, de helft van de Nederlandse bottervloot, in de oude haven van Spakenburg ligt.

Utrecht kent een aantal typische koekspecialiteiten, waarvan de Utrechtse sprits wel de meest bekende is. Maar ook het theerandje, een koekje met honingdeeg als basis is een typische lekkernij uit deze provincie, daarnaast kent men nog de Utrechtse mop, gemaakt van met gember, koriander, kaneel en nootmuskaat gekruid boterdeeg.
Van de hartige gerechten noem ik uit het Groene Hart de Woerdense stamppot, die gemaakt wordt van aardappelen, tomaten en kaas. Een uitgebreidere stamppot is de vijfschaft, die bestaat uit wortelen, uien, bruine bonen, appelen en aardappelen. In het Eemland doen ze daar nog een schepje bovenop met de zeuvenschaft, hier worden naast de al genoemde ingredienten ook stippelbonen en witte pronkbonen in verwerkt, de appelen die gebruikt worden moeten hier zure appelen zijn.
Een origineel Utrechts groente-gerecht is de zuring met krenten, die zowel warm als koud wordt gegeten.

Bronnen:
Regionale landbouwcijfers in beeld, regio West
Wikipedia: Utrecht, Spakenburg
Elsevier’s culinaire encyclopedie

De andere provincies: Groningen – Friesland – Drente – Flevoland – Noord-holland – Zuid-holland – Overijssel – Gelderland – Zeeland – Noord-brabant – Limburg