Flevoland, land uit water

Thema 2014 – Flevoland – thema 2014

Het gebied wat nu onze provincie Flevoland is bestond 100 jaar geleden nog uit water, de Zuiderzee. Die Zuiderzee was ontstaan door diverse grote overstromingen in de latere Middeleeuwen.

Het land beschermen

Het overstromingsgevaar nam in de eeuwen hierna alleen maar toe. Diverse waterbouwkundigen kwamen met plannen om de zee af te sluiten. In de 17e eeuw opperde ingenieur Hendrik Stevin om van Noord-Holland naar Groningen een dijk aan te leggen. Die zou dan moeten via de waddeneilanden moeten lopen. Het ingesloten gebied kon dan worden drooggemalen. Winst: overstromingsgevaar geweken, veel nieuwe landbouwgrond en als extra werden ook de waddeneilanden met het vasteland verbonden. Jammer genoeg was de techniek in die tijd nog niet zover en kon het plan niet gerealiseerd worden.
In de 19e eeuw staat bekend als de industriële revolutie. Op technisch gebied werd een nieuwe richting ingeslagen, de techniek kwam in een stroomversnelling. Vernuftige machines werden ingezet voor werk dat voorheen handmatig werd gedaan. Dat de uitvinding van de machines gevolgen had voor de Zuiderzee was onontkoombaar. Nu was de tijd rijp: nieuwe plannen kwamen op tafel om het overstromingsgevaar te keren. Ook werd er een Zuiderzeevereniging opgericht met als doel te onderzoeken of drooglegging haalbaar was. In het begin van de 20e eeuw werd inpoldering opgenomen in het regeringsprogramma.

De noodzaak neemt toe

Na de watersnood van 1916 waarbij alle provincies rond de Zuiderzee alsmede delen van Groningen en Zuid-Holland overspoeld raakten werd definitief besloten om de Zuiderzee af te sluiten; in 1924 werd naar het plan van Ir. Cornelis Lely met de werkzaamheden begonnen die tot 1968 zouden duren. De eerste Zuiderzeepolder was de Wieringermeerpolder, deze zou ook de enige blijven die op die naam staat kon maken, de overige polders die op de zee werden teruggewonnen ontstonden nadat met de Afsluitdijk het IJsselmeer was ontstaan, vandaar dat de Noordoostpolder, Oostelijk Flevoland en Zuidelijk Flevoland als IJsselmeerpolders bekend staan. Deze laatste drie polders vormen samen de op 1 januari 1986 ingestelde provincie Flevoland.

Nieuw land

En wat een prachtige provincie is het! Toen ik in de jaren zeventig regelmatig over de dijk naar Lelystad reed had ik er nog weinig mee. Saai was toen het woord voor mij. Zodra je bij Muiderberg de Hollandse brug overging reed je min of meer een kale leegte in.
Maar het gebied ontwikkelde zich en een tiental jaren later krijgt het landschap je dan toch ineens te pakken. De Noordoostpolder kende ik toen nog niet, behalve dat ik ooit eens met een zeilschip een nacht in de haven van Urk heb gelegen, maar sinds ik door het landschap van deze polder heb gereden heeft die een plekje in mijn hart veroverd.

Vruchtbaar land

De hele provincie vind ik prachtig: De prachtige NOPse boerderijen, de verre wijdsheid, de ontembare Oostvaardersplassen. Maar ook de stroken bos waar in het voorjaar die prille waas hangt van katjes en ontluikend blad. Wat later de intens gele koolzaadvelden. En niet te vergeten de akkers met voedsel; het is ronduit prachtig!
Dit nieuw verworven land bestaat uit vruchtbare kleigrond, en de als eerste drooggelegde Noordoostpolder heeft dan ook een bijna uitsluitend agrarische bestemming. Van Oostelijk Flevoland is driekwart van het oppervlak bestemd voor landbouwgrond, in Zuidelijk Flevoland is dit de helft. De kavelgrootte van de Flevolandse bedrijven laat dit ook goed zien, zo’n 1500 van de 2150 bedrijven hebben een kavel van meer dan 12 hectare.
Belangrijke gewassen zijn aardappelen (40% van het Nederlandse totaal, waarvan 23% pootaardappelen) en suikerbieten. Kleigronden lenen zich zeer goed voor het telen van pootgoed. Ook wordt er veel groente geteeld. Met name uien waarvan meer dan 35% van het Nederlandse totaal uit Flevoland komt.
De kleigronden houden logischerwijze in dat akkerbouw de hoofdmoot vormt van het Flevolandse boerenbedrijf, en de veehouderij slechts een kleine plaats heeft, wel heeft de melkveehouderij een relatief hoge veedichtheid.

Leerzaam bezoek

Toen ik een paar jaar geleden een bezoek bracht aan het Nieuw Land museum in Lelystad werd ik getroffen door de foto-expositie van de boeren die trots hun producten lieten zien.
Een flink aantal Flevolandse boeren werkt op de biologische manier. Met name de akkerbouwbedrijven profiteren van de in deze nieuwe provincie (nog) lage onkruiddruk.
Ook wekken veel landbouwbedrijven hun eigen energie op. Vooral windenergie is populair, ruim 10% van de bedrijven hebben één of meer windmolens voor het opwekken van electriciteit.

Van zee tot een land vol rijkdom: Flevoland is een unieke provincie:!

Bron: Wikipedia – Zuiderzee
Regionale landbouwcijfers regio west – 2007

De andere provincies: GroningenFrieslandDrenteNoord-hollandZuid-hollandOverijsselGelderlandUtrechtZeelandNoord-brabantLimburg

 

Dit bericht zit in:

Categorie: Keukentafel

Tag: thema-provincie