Drassig Noord-holland

Thema 2014 – Noord-holland – thema 2014

Holland,  heerlijk land! Grotendeels beneden zeeniveau, vandaar ook de naam, het land is letterlijk uitgehold. De oorspronkelijke bodem bestond uit veen, met name laagveen.

In de Middeleeuwen trokken de bewoners van de strandwallen het achterland in, waar ze sloten groeven om het gebied te ontwateren en zodoende bewoonbare plekken te creëren. Door de ontwatering klonk het land in, later werd dit nog versneld door de turfwinning. Door het warmer wordende klimaat ontstond de Zuiderzee. *) Het lage land werd slechts beschermd door de door de wind en zeestromingen altijd van plaats veranderende strandwallen en door de bewoners opgeworpen dijken. In de latere middeleeuwen zorgden overstromingen ervoor dat grote delen van het toch al laag liggende land weggeslagen werden. Deze grotere meren werden vanaf de 17e eeuw drooggemalen met polder- of watermolens.
Behoudens de duinen en het Gooi bestaat Noord-Holland uit polderland.

In dit lied wordt het het Hollandse landschap prachtig weergegeven.

Holland, ze zeggen, je grond is zo dras
maar mals zijn je weiden en puik is je gras
en vet zijn je glanzende koeien
Fris waait de wind door het wuivende riet
groen zijn de dorpjes in ’t nev’lig verschiet
rijk staan je gaarden te bloeien
blank is je water en geurig je hooi,
Holland, mijn holland wat ben je toch mooi!

Het is dan ook niet verrassend dat zowel Noord- (en ook Zuid-)holland veeteeltgebieden bij uitstek zijn. Noord-holland heeft ca. 1200 melkveebedrijven. Dit zijn bedrijven met koeien. Ook het aantal geitenboerderijen neemt toe.
En met het vele water dat in en om Noord-holland te vinden is bloeit ook de visserij. De vissersvloten van Wieringen en Volendam brengen het zilver uit de zee naar het land. Rond- en platvissen uit de Noordzee, paling uit het IJsselmeer. Ook is er nog een kleinschalige beroepsvisserij op het binnenwater. Hier komt dan ook de snoekbaars vandaan, een pure delicatesse. En als je het mij vraagt – ik vind een polderaaltje veel lekkerder dan eentje uit het IJsselmeer.

Maar het is niet alleen dierlijk voedsel wat Noord-holland te bieden heeft, ook voor planten is er plaats. Akkerbouw concentreert zich op de (oude) zeekleigebieden in de grote polders en in West-Friesland, en Noord-holland levert ca. 25% van het Nederlandse totaal aan groenten.

Ik ben een kind van het Waterlandse veenweidegebied. Mijn voorouders bewonen al minstens 8 generaties lang het Waterlandse, en ik kan zeggen dat de grens tussen land en water staat voor “rijk voedselgebied”. Goed weiland voor melkkoeien en schapen. Veel water wat rijk is aan vis en watervogels.
En tot nog niet zo heel lang geleden hadden de meeste bewoners nog wel een stukje moestuin, wat klein fruit en een paar vruchtboompjes op hun erf. Kortom: Pure rijkdom!

*) Over het Zuiderzeegebied lees je ook in de themapost over Flevoland

Bronnen:
Geologie van Nederland
Regionale landbouwcijfers in beeld – regio West

De andere provincies: Groningen – Friesland – Drente – Flevoland – Zuid-holland – Overijssel – Gelderland – Utrecht – Zeeland – Noord-brabant – Limburg