Stamppot

Op het moment van schrijven lijden we al jaren onder de economische crisis. Over de oorzaak gaan we het hier niet hebben, en ook niet wat we er aan kunnen doen, want van grootschalige economie heb ik geen kaas gegeten.
Waar we het wel over gaan hebben is hoe we er mee om kunnen gaan door op een economische manier te werk te gaan in de keuken. Naar mijn idee leent dit onderwerp zich prima als thema voor 2016.
Dus vanaf nu regelmatig een tip om op een zuinige manier maaltijden te bereiden, of anderszins te besparen wanneer je in de keuken aan het werk bent.

Deze eerste keer gaan we het hebben over stamppot.

De winter is een tijd waarin dit simpele eenpansgerecht met voordelige ingrediënten regelmatig op tafel komt. Typisch passend bij de winter zijn stamppotten als hutspot, boerenkool– of zuurkoolstamp om er een paar te noemen. Bij een stamppot worden de gare aardappelen en groente flink door elkaar gestampt en geroerd. Eventueel kan je er een stukje vlees bij eten, of een op de groente gewelde rookworst. Als je wat vlees over hebt van de dag ervoor kan je dat door de stamppot roeren. Maar dat vlees hoeft dus niet. Een beetje jus erbij is wel lekker. Dan mag ook een restje van de vorige dag zijn; hou er dus de dag van te voren al rekening mee. Heb je geen jus? gebruik dan een klontje boter.
Je kunt een mixer gebruiken om alles goed door elkaar te husselen, maar je kan ook besparen op energiekosten door i.p.v. een electrisch apparaat een ouderwetse stamper te gebruiken. Let wel: Hoe steviger er gestampt wordt hoe meer de voedingswaarde daaronder te lijden heeft.

Hoe bereid je stamppot?

Bij het daadwerkelijke koken bespaar je op energie door alles tegelijk in één pan te koken: Aardappelen onderin, de groenten erbovenop. Bodempje water erbij en op de warmtebron zetten. Het duurt natuurlijk ietsje langer voordat alles aan de kook is, maar dat weegt niet op tegen het energieverbruik om in twee pannen op twee warmtebronnen te koken.

De meest bekende winterstamppotten

Hutspot bestaat uit aardappelen, wortel en uien. Om zuiniger te bereiden begin je met de hele groenten. Voorgesneden is altijd duurder omdat je ook het snijwerk en de portieverpakking moet betalen, met als nadeel dat door de vele snijvlakken er ook veel vitamines en mineralen weggelekt zijn. Zelf schoonmaken en snijden dus. Hutspot is extra lekker met een stukje gestoofd rundvlees.
Ook voor boerenkoolstamppot kan je met één pan toe. En ook hier geldt, kan je hele bladeren kopen doe dat dan. Ze bevatten meer voedingsstoffen dan voorgesneden kool. Evt. serveren met (rook)worst.
Voor zuurkoolstamp gaat die vlieger niet op omdat het zure van de zuurkool het gaar worden van de aardappels belemmert. Die twee dus wel apart koken. Hierbij kan je een stukje zuurkoolspek serveren.
Ook stamppot rauwe andijvie is een geliefd gerecht. Hiervoor kook je alleen de aardappels. Terwijl de aardappelen koken was en snij je de andijvie. De gekookte aardappelen stamp je dan met een beetje boter of olie tot puree, waarna je de andijvie erdoor roert. Lekker met uitgebakken spekjes of een krokant gebakken speklapje.

Andere voorbeelden van stamppot zijn:
– Stamppot raapstelen (voorjaarsgerecht met aardappel en rauwe raapstelen, en gebakken stukjes spek)
– Blote billetjes in het gras (nazomergerecht met aardappel, snijbonen en witte bonen, en worst)
– Hete bliksem (wintergerecht met aardappels en appels, en spek of bloedworst)

En heb je nog een restje stamppot over, dan kan je dat invriezen, of bewaren tot de volgende dag. Even opwarmen, en smullen maar weer.