Kruisbes

Ouderwets fruit

Bij de grote groep besvruchten vinden we ook de kruisbessen.
Vroeger zag je ze wel bij de groenteboer, zowel de rode als de groene soorten waren gewoon te koop. Tegenwoordig moet je ze daar met een lantaarntje zoeken terwijl er toch een aantal voor de handel prima geschikte rassen zijn. Een mogelijke oorzaak is dat kruisbessen snel zouden gaan gisten. Een ander probleem is dat het plukken van de kruisbessen lastig is, de struiken hebben nl. sterke stekels die flinke krassen kunnen opleveren.  De kruisbes is daarom ook wel als stekelbes bekend. Nog een andere naam waaronder je ze tegenkomt is klapbes.
Kruisbessen horen net als de aalbes en zwarte bes tot de ribesfamilie, maar soms wordt ook de oudere indeling bij steenbreekfamilie nog wel gebruikt.

Uiterlijk en toepassing

De bessen zijn tot 3,5 cm groot, hebben een ronde tot ovale vorm. Er zijn gele, groene en rode kruisbessen, en gladde en behaarde soorten, met een smaak variërend van zuurzoet tot zoet.
Als ze zacht en goed rijp zijn kan je de bessen rauw eten, in zijn geheel hoewel de schil wat taai en dik kan zijn, daarom zuig ik de bessen liever uit.
In de keuken laten ze zich prima verwerken, ook de wat hardere vruchten, bv. tot compote, moes, jam, etc. Verwijder dan wel kroontjes en steeltjes.

Teelt

Kruisbessenstruiken kun je gemakkelijk zelf telen. Ze kunnen tot ruim een meter hoog worden, en ook een flinke omvang bereiken. Bij een grote struik is het plukken echter niet zo makkelijk vanwege de al eerder genoemde stekels, die overal tussen de vruchten aan de takken groeien.
Kruisbessen gedijen goed op kalkhoudende grond, je vindt ze daarom in het wild o.a. wel in de duinen en langs rivieren.

Soorten

Enkele rassen zijn:
– Achilles: paarsrood, ca. 3 cm ∅, gladde schil, aromatisch, tweede helft juli
– Winham’s Industry: rood, ca. 2,5 cm ∅, behaard, goed van smaak en aroma, eerste helft juli
– Whitesmith: bleekgroen-geel, ruim 2 cm ∅, vrijwel gladde schil, zoet met uitstekend aroma, eind juni/begin juli

Voedingswaarde

Per 100 gram heeft de kruisbes aan voedingswaarde:
367 Kcal/153 Kjoule
8 gram koolhydraten, (waarvan 7,8 gram suikers), 1 gram eiwit,
30 mg vitamine C, 200 mg kalium, 30 mg calcium, 30 mg fosfor, 1 mg ijzer, 10 mg magnesium, 0,05 mg koper en 0,10 mg zink.

Bronnen:
Fruit uit alle windstreken
Het grote wildplukboek
Voeding die schaadt, voeding die baat
Voedingswaardetabel

 

Dit weetje zit in:

Soort: fruit, inheems, plantaardig