Zwarte bes

Tot de vele besvruchten hoort ook de zwarte bes, die een van mijn favorieten is – ik hou nou eenmaal zo van hun pittig, kruidige smaak, hoewel lang niet iedereen die kan waarderen. En dat is jammer want de zwarte bes heeft zoveel goede eigenschappen:
– goed bestand tegen warmte en oxidatie – dus goed houdbaar in siropen en jams,
– een bron van vitamine C, met als groot pluspunt dat die redelijk tot goed stabiel blijft wanneer de bes tot sap is verwerkt,
– de schilletjes zijn rijk aan flavonoïden *) die een essentiële bijdrage leveren aan de stofwisseling,

Zwarte bessen groeien in kleine trosjes met dofglanzende, zwarte bessen aan winterharde struiken die van vochtige, vruchtbare grond houden; de bessen zijn rijp in juli.
De zwarte bes is al eeuwenlang in cultuur, in de 11e eeuw al in Rusland (waar nog steeds duizenden hectaren met zwarte bes zijn aangeplant) en vanaf het eind van de 17e eeuw ook in de rest van Europa.
De zwarte bes is een zelfbestuiver maar kruisbestuiving met de hulp van insecten zorgt voor een grotere oogst.

Op oude boerenerfen stonden altijd wel een of meer zwarte bessenstruiken, en ik weet uit overlevering dat mijn overgrootmoeder iedere zomer liters en liters sap van haar bessen maakte waarmee ze ’s winters veel zieke mensen hielp.
Ze groeien makkelijk, en laten zich ook makkelijk stekken. Dit heb ik ondervonden toen ik in het voorjaar een paar gebroken takjes in een potje water zette om de bladknoppen uit te laten komen, tot mijn verbazing kwamen er vrij snel worteltjes aan de takjes.

Het oorsprongsgebied van dit lid van de ribesfamilie is de gematigde zone van Centraal- en Noord-Europa en noordelijk Azië; in het wild zijn ze wel te vinden zijn in vochtige loofbossen (broekbossen, moerasbossen).

Zwarte bessen kan je rauw eten, maar ze zijn ook uitermate geschikt om te verwerken tot jam en sap (gelei, siroop).
Commercieel wordt de zwarte bes voornamelijk voor de voedselverwerkende industrie geteeld als grondstof voor limonades (cassis) en gedistilleerd.
Van de bladeren kan een thee worden gezet.

Voedingswaarde per 100 gram:
47 Kcal/200 Kjoule
8,5 gram koolhydraten, (waarvan 7 gram suikers)
aan vitamines: tussen de 110 en 150 mg vitamine C, 0,12 mg vitamine A, sporen van het B-complex
en aan mineralen: 190 mg kalium, 45 mg calcium, 30 mg fosfor, 0,9 mg ijzer, 15 mg magnesium, 0,15 mg koper en 0,30 mg zink.
De vezels nemen 3,5 gram voor hun rekening en 85,6 gram is water.

*) Vroeger ook wel vitamine P genoemd.

Bronnen:
Wikipedia: Zwarte bes
Voeding die schaadt, voeding die baat
Fruit uit alle windstreken
Voedingswaardetabel

 

Dit weetje zit in:

Soort: fruit, plantaardig