Dadel

Dadels worden tot de steenvruchten gerekend. Omdat dadels aan palmen groeien spreekt men ook wel van palmvruchten.
Het zijn cilindervormige vruchten, 5 tot 7 cm lang, en 2 tot 3 cm in diameter. Afhankelijk van de soort varieert de kleur van de rijpe vrucht van helder rood tot helder geel. In het midden van de vrucht bevindt zich een keiharde langwerpige, ronde pit.
De dadelpalm is tweehuizig, er zijn dus bomen met uitsluitend vrouwelijke en bomen met uitsluitend mannelijke bloeiwijzen. De bestuiving gebeurt door de wind. Alleen de vrouwelijke bomen, die tot 25 meter hoog kunnen worden, dragen vruchten die vanuit de bladoksels in trossen naar beneden hangen, soms wel 40 trossen uit 1 bladoksel, en per tros kunnen er tot 25 à 30 dadels aan groeien. In de oogsttijd, van half september tot december, kan dan per boom tussen de 20 en 150 kilo dadels worden geoogst.

De vrucht heeft zijn oorsprong in het Midden-oosten, waar ze al 3000 jaar voor onze jaartelling in cultuur waren. Tegenwoordig worden dadels geteeld in een gebied wat zich uitstrekt van Marokko tot India. Ook Australië en de zuidelijke staten van de V.S. (Californië, Arizona) produceren dadels sinds de soort daar is aangeplant.
Dadelpalmen houden van een droog klimaat maar willen wel met hun wortels in vochtige grond staan, het is dan ook een typische oaseboom, maar ze groeien ook in de kustgebieden van genoemde landen.

Er zijn tientallen rassen, enkele daarvan zijn:
– Deglet Nour – vooral in Tunesië, Algerije en Libië, ook in de Verenigde Staten – goudgeel van kleur, half-droge textuur, niet al te zoet.
– Hallawi – vooral Irak (gedroogd) en Israël (vriesvers) – helderbruin, zacht en erg zoet.
– Medjoul – Marokko, Israël en Palestina, Saudi-Arabië, Jordanië, Verenigde Staten -groot, dik en vlezig, zoet.

Verse dadels zijn op de Nederlandse markt te koop van september tot november, je kunt ze vinden bij Turkse, Marokkaanse en Aziatische winkels en bij de allochtone groentenhandelaar. In gedroogde vorm (helemaal droog of halfdroog), zijn ze het hele jaar te koop, o.a. bij noten- en zuidvruchtenhandelaars, maar ook op de groente- en fruitafdeling van de supermarkt. Je kan het beste kiezen voor de dof uitziende dadels, de glimmende zijn nl. ondergedompeld geweest in suikersiroop.
Gedroogde dadels zijn vaak zo zoet dat ze het zoetmiddel in gebak kunnen vervangen. Verse dadels bevatten natuurlijk meer vocht dan gedroogde, en smaken daarom wat minder zoet.
Dadels zijn een belangrijk voedingsmiddel voor de bevolking van Noord-Afrika en  het Midden-oosten (o.a. nomadische stammen), niet in de laatste plaats omdat ze in gedroogde vorm lang houdbaar zijn en makkelijk mee te nemen. Daarnaast zijn ze bijzonder voedzaam.

Meestal worden in Nederland de dadels zo gegeten (zowel verse als gedroogde), maar ook worden ze verwerkt in (voornamelijk zoete) gerechten waar ze vaak in plaats van suiker worden gebruikt.
Dat ze het ook goed doen in hartige gerechten bewijzen de geurige tajines uit de Marokkaanse keuken.

Gedroogde vruchten bevatten 60 tot 70% (natuurlijke vruchten)suikers. De vruchten bevatten enig vitamine A, alsmede wat sporen van de vitamines uit het B-complex. Ze bevatten daarnaast een redelijke hoeveelheid kalium en magnesium, wat calcium en fosfor, en ook de sporenelementen koper en zink zijn vertegenwoordigd.

Eetweetjes-recepten met dadels: Dadel-walnotenbrood, Wortel-dadeltaart, Tropische koekjes, Suikerpruimpjes, Mincemeat, Zuidvruchtenkoek,

Bronnen:
Fruit uit alle windstreken, Wikipedia-nl, Wikipedia-en, Voedingsmiddelentabel,