Kleurstoffen

Het oog wil ook wat en daarom kleurden onze overgrootmoeders hun room in de winter met geraspte wortel om een mooie goudgele boter op tafel te kunnen zetten.
Heden ten dage worden we overspoeld met aantrekkelijk gekleurde etenswaren, de voedingsindustrie speelt mooi in op onze behoefte aan kleur door ons voedsel op te fleuren met kleurstoffen van zowel natuurlijke als synthetische oorsprong.
Niet iedereen wil deze kleurstoffen in zijn voedsel hebben; en dat de stem van de consument gehoord wordt is duidelijk zichtbaar in het flinke assortiment kleurstofvrije snoep dat vanaf de jaren negentig op de markt verscheen. Vooral kinderen bleken namelijk sterk te reageren op het felgekleurde snoepgoed, en met name de zogenoemde azo-kleurstoffen *) scoren hier slecht. Wat de oorzaak van deze negatieve reacties is, kan (nog) niet met zekerheid gezegd worden.

Voedselkleurstoffen hebben in Europa een E-nummer dat in de 100-serie ligt, bv. E100 = curcumine (geel), of E161g = cathaxanthine (oranje). Fabrikanten kunnen kiezen of ze het E-nummer of de stofnaam op de ingredientenlijst vermelden.

Zoals al aangestipt hebben sommige kleurstoffen een natuurlijke herkomst, ik zal er hier twee toelichten.
E120 (Cochenille of karmijnzuur) is een mooie rode kleurstof die wordt gewonnen uit het achterlijf van vrouwelijke schildluizen (de soort Dactilopius coccus). Voor mij niet echt een smakelijk idee, en helemaal niet als je een afbeelding van die beestjes opzoekt.
Een andere onschuldig lijkende kleurstof  is E150 (Karamel). De naam doet vermoeden dat deze van suiker wordt gemaakt. En dat is ook zo, niet alleen van bietsuiker, maar ook van glucose-siroop, dextrose en invertase. Maar het gaat wel even anders dan dat je thuis suiker tot caramel zou branden. Er zijn in de industrie diverse fabricageprocessen: Bij E150a wordt de suiker verhit met een zuur of base, en bij E150b met zwaveldioxide of een andere zwavelhoudende verbinding. E150c wordt gemaakt door verhitting met ammoniumcarbonaat, en E150d door verhitting met ammoniumcarbonaat en een sulfiet. Vooral deze laatste variant kan maag- en darmklachten veroorzaken.

Sommige kleurstoffen mogen dan een natuurlijke herkomst hebben maar de manier om deze kleurstoffen grootschalig te produceren maakt dus wel gebruik van chemicaliën.
Ik neem het zekere voor het onzekere en gebruik geen kleurstoffen met een E-nummer.

Hoe vermijd je dan die toegevoegde kleurstoffen?
– Allereerst geen pakjes en zakjes gebruiken. Vooral in de voorgefabriceerde bakproducten worden kleurstoffen gebruikt, denk maar aan de zakjes poeder waarmee je dat knalroze glazuur maakt. Ook aan puddingpoeders voor o.a. custard of opkloppudding worden kleurstoffen toegevoegd.
– Veel kant en klare producten bevatten kleurstoffen. Zoals limonadesiroop (en dan vooral de goedkope) die is vaak gemaakt met water, suiker, smaakmiddel en kleurstof. En dan te bedenken dat een lekkere limonadesiroop heel goed zelf is te maken, in het kookschrift staan recepten voor citroenlimonade en vruchtensiroop.
– Heel veel soorten snoep bevatten kleurstoffen. En ook het mooie glazuurlaagje op de glacekoeken is roze door de kleurstof.
– Als je zelf bakt vermijdt dan de flesjes kleurstof uit de winkel wanneer je een kleurtje aan bv. je taartglazuur wilt geven. Dit zijn altijd synthetische kleurstoffen. En waarom zou je die gebruiken want er zijn genoeg natuurlijke alternatieven, kijk maar naar het volgende lijstje, middeltjes die onze overgrootmoeders ook al gebruikten.

Rood/Roze: Bietensap ˜) (zie de koekjes op de foto), bessensap, door een zeefje gewreven aardbeien
Oranje: Sinaasappel- of mandarijnensap, of een beetje bietensap mengen met wat kurkuma
Bruin: Sterke vers gezette koffie of oploskoffiekorrels (mokkabruin, ˜), cacaopoeder (chocoladebruin, °)
Geel: Eidooier (warmgeel, °), kurkuma in wat water oplossen (koelgeel)
Groen: Kooknat van spinazie
Blauwpaars: Kooknat van rode kool (weinig water gebruiken °)
Paars: Bosbessen, bramensap, of vlierbessen even opkoken in een beetje water en dan door een zeefje wrijven

˜) sterke kleurstof
°) zwakke kleurstof

*) AZO-kleurstoffen zijn synthetische kleurstoffen met een zgn. azo-groep, die bestaat uit twee dubbel gebonden stikstofatomen in het molecuul.

Gebruikte bron: De E in je eten,