zuivelprovincie friesland, met koeien in de wei

Zuivelprovincie Friesland

Thema 2014 – Friesland – thema 2014

Zodra je, afkomstig vanuit Noord-holland, de Afsluitdijk afkomt ervaar je onmiddellijk het lieflijke landschap van de provincie Friesland of zoals het vanaf 1997 officieel heet: Fryslân. De Friezen hebben door de eeuwen heen steeds gestreden om dit  land op de zee te veroveren en te behouden en hebben daarmee iets mooi gecreëerd. In het Friese wordt je omringd door frisse groene weiden, in het verschiet onderbroken door dorpjes met hun karakteristieke zadeldak-kerktorens.

Die frisse groene weiden met glanzend vee geven het agrarische karakter van de provincie duidelijk aan, waarbij de hoofdrol hier is weggelegd voor zuivel.

Friesland ligt in het noorden van Nederland; met de klok mee wordt het vasteland van de provincie begrensd door – beginnend in het oosten – de provincies Groningen, Drenthe en Overijssel en de wateren van IJsselmeer en Waddenzee. Buiten de waddeneilanden *) wordt de grens gevormd door de Noordzee.
Bijna 20% van het oppervlak van deze provincie bestaat uit grasland, en het aantal bedrijven met melkkoeien bedraagt 15% van het totaal van Nederland. Ook schapen zijn er veel in Friesland, zij tekenen voor 19% van het landelijke totaal.

Werd tot een kleine anderhalve eeuw geleden de meeste melk nog op de boerderij verwerkt, aan het eind van de 19e eeuw werd het accent verlegd naar zuivelfabriekjes.

Een van de eerste Nederlandse zuivelfabrieken was Freia in het Friese Veenwouden, opgericht door Mindert Bokma de Boer in 1879. Leuk detail is dat een deel van het fabrieksgebouw nu te zien is in het Arnhemse openluchtmuseum.
De eerste jaren werd bij Freia met verlies gedraaid, de boeren waren niet erg enthousiast om hun melk in een particuliere fabriek te laten verwerken. Vanuit deze terughoudendheid zijn iets later de zuivelcoöperaties ontstaan, in de volksmond vaak boterfabriek genoemd.
In deze coöperatieve fabrieken werden diverse producten bereid: Boter en karnemelk, maar ook kaas, room en yoghurt. De kosten en verantwoordelijkheid werden door de boeren gezamenlijk gedragen. De zuivelboeren uit Warga richtten in 1886 de eerste Nederlandse zuivelcoöperatie op. Dat deze formule succes heeft in Friesland blijkt wel: In het begin van de 20e eeuw is 60% van het Nederlandse totaal aan coöperatieve zuivelfabrieken opgericht door Friese melkveehouders. In de tweede helft van die eeuw gingen de kleinschalige zuivelfabriekjes zoetjesaan op in steeds grotere corporaties. Een grote speler op het huidige Nederlandse toneel is FrieslandCampina.

Naast veeteelt wordt ook akkerbouw bedreven, in het bijzonder op de kleigrond langs de kuststrook van de Waddenzee. Toch vindt dit niet op een grote schaal plaats, slecht 5% van het Nederlandse totaal aan akkerbouwgewassen komt uit Friesland.
Tuinbouw speelt in deze provincie geen rol van betekenis.

*) De Friese waddeneilanden van west naar oost zijn: Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog

Bronnen:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Zuivelfabriek
http://edepot.wur.nl/5915
http://nl.wikipedia.org/wiki/Friesland

De andere provincies: GroningenDrenteFlevolandNoord-hollandZuid-hollandOverijsselGelderlandUtrechtZeelandNoord-brabantLimburg

Dit bericht zit in:

Categorie: Keukentafel

Tag: thema-provincie, zuivel